دسته بندی: علوم انسانی » جامعه شناسی
تعداد مشاهده: 55 مشاهده
فرمت فایل دانلودی: doc
فرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 27
حجم فایل: 458 کیلوبایت
دانلود تحقیق در مورد جوانان و اوقات فراغت مجازی،
در قالب word و در 27 صفحه، قابل ویرایش.
بخشی از متن تحقیق:
اینترنت عرصه مهمی را برای تحقیقات اجتماعی و آزمودن نظریه‌های مربوط به اشاعه تکنولوژی و اثرات رسانه‌ها فراهم ساخته است. بخشی از این جاذبه به واسطه قابلیت ادغام شیوه‌های ارتباطی و صورت محتوای ارتباط است. جاذبه‌های دیگر مربوط به اثرات و کارکردهای اجتماعی این رسانه و محیط‌های مختلف آن برای افراد و اجتماعات محل زیست آنها و به‌ویژه برای جوانان به‌عنوان پیشگامان نوآوری و مصرف این رسانه جدید میباشند.
طولانی شدن دوره جوانی و نوجوانی، رواج شیوه‌های جدید رفتار اجتماعی برایپر کردن فضای زندگی، فردیشدن و کم‌رنگ‌شدن شکاف‌های متداول اجتماعی، اهمیت یافتن سبک زندگی و «سیاست زندگی» برای جوانان، از هم پاشیدگی شبکه‌های سنتی همسایگی و نوسازی شهری از جمله زمینه‌های اصلی هستند که شرایط جدیدی را پیش روی جوانان قرار داده‌اند. آنچه در کنار این روندها و متاثر از رشد رسانه‌های جدید قابل ذکر است اهمیت بیش از پیش حفظ و تنوع در اوقات فراغت برای جوانان است. اولین نسل آشنا با کامپیوتر و تکنولوژیهای ارتباطی را باید نسل فعلی دانست. بسیاری از آنان میتوانند با طیفی از نرم افزارهای کامپیوتری کار کنند و به‌راحتی آن را بفهمند. این تحولات تکنولوژیک علاوه بر تأثیر بر ذوق، سلیقه و نیاز ارتباطی آنها، گذراندن اوقات فراغت آنها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. دو فرآیند «رسانه‌ایشدن» (mediatisation) و «خانگی شدن» (domestification) توصیف‌کننده گذران بخش عمده‌ای از فراغت جوانان در جوامع مدرن است. جوانان فراغت خود را بیش ازپیش در خلوت سپری میکنند و برای سرگرم شدن به طور فزاینده‌ای به رسانه‌های جدید متکی هستند.
ارتباطات باواسطه کامپیوتر (CMC)، «فرهنگ فراغت» و «اجتماع فراغت» را نیز تحت‌الشعاع قرارداده‌است. شبکه‌های کامپیوتری جهان فرهنگ‌های جدیدی را در ده سال گذشته پدید آورده‌اند که تأثیرات شگرفی را در تعاملات و روابط اجتماعی برجای گذارده است. (رین گولد، 1994: 4)
چت‌روم‌ها (chat rooms) یا میدان‌های چندکاربردی (multi-user-dungeons) به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین «میدان‌های» اینترنتی شرایط جدیدی را پیرامون کاربران خود قرار داده و مرزهای تازه‌ای را در شکل‌گیری خرده‌فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و هویت جوانان پدید آورده‌اند.
گمنامی، سرعت ارتباطات و سیال بودن آن پیامدهای گسترده‌ای را در روابط جنسیتی و الگوهای ارتباطی و دوستیابی جوانان بر جای میگذارد. تداخل طبقه با جنسیت و جغرافیا میتواند فضای آزادکننده‌ای را برای دسته‌ای از جوانان پدید آورده و مرزبندیهای رایج جنسیتی و اجتماعی را در فرهنگ جوانان کمرنگ سازد. ارتباطات اینترنتی در محیط‌های چت، ضمن آنکه تقویت‌کننده روابط غیر وابسته به زمان و مکان گردیده است، به محملی برای جستجو و ارضای کنجکاویهای جوانان نیز تبدیل شده‌است. علاوه بر این، فضای مجازی و دیجیتال اینترنت صورت‌های جدید مشارکت‌های اظهاری و عاطفی را جایگزین صورت‌های متداول مشارکت سیاسی و اجتماعی در عرصه‌های «حقیقی» جامعه ساخته‌است (نگاه کنید به سیورلا، 2000). در وجه منفی، استدلال بر این است که سرگرمیهای مجازی اینترنتی عموماًًٍَْْ به تقلیل سرمایه اجتماعی، انزوا و بریدگی از مشارکت‌های محسوس و عینی (کرات و همکاران، 1998؛ نای واربرینگ، 2000)، تغییر روابط از اجتماعات و گروه‌های آشنا به اجتماعات شبکه‌ای (مافلوسی، 1996؛ ولمن، 2001)، سوگیری جوانان به سوی آموزش موزاییکی (راشکوف، 1996) و نیز قطعه‌قطعه‌شدن افراطی (hypersegmentation) سلیقه‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها و در نتیجه توده‌وارسازی (massification) (شیلز، 1963؛ نیومن، 1991) میانجامد.
در ادامه، چهارچوب‌های مفهومی و نظری رایجی را که از منظر جامعه‌شناسی و یا روان‌شناسی اجتماعی به بررسی تأثیرات ICTs و به‌ویژه اینترنت بر جوانان و فراغت آنها پرداخته‌اند، به اختصار مرور کرده و آثار تواناساز و یا محدودکننده محیط‌های مجازی در چت روم‌ها را مورد بحث قرارخواهیم داد.
زمینه تحقیق:
نگاه جامعه‌شناختی به پدیده اینترنت در پی بررسی تأثیرات اجتماعی آن بر روابط اجتماعی و تجزیه و تحلیل عوامل نهادی، سیاسی و اقتصادی است که رفتار کاربران را تحت تأثیر قرارمیدهد. این نگاه، چنانکه در مقدمه بحث بدان اشاره شد، به طیفی از اثرات اجتماعی تکنولوژیهای جدید اطلاعاتی و ارتباطاتی بر روابط و تعلقات اجتماعی، شکل‌دهی یک معنای عمومی جدید برای ارتباط، صورت‌های جدید مشارکت‌های اجتماعی و بازاندیشی و تغییر در هویت‌های خودساخته تأکید دارد.
در وجه فراغت و سرگرمی نیز محوریت یافتن ارتباط و سرگرمی، از متن خارج شدن (decontextualisation) مکان‌ها و تجارب اوقات فراغت (نگاه کنید به رابرتز، 1998)، رواج شکل‌های سرگرمی غیروابسته به زمان و مکان، چندوظیفه‌ای شدن رسانه‌های جدید و لذت بردن جوانان از توانایی انجام همزمان چند وظیفه و امکان‌پذیر ساختن انواع جدیدی از مشارکت‌های عاطفی و زیبایی شناختی و فرهنگی از جمله مشخصه‌های اصلی رسانه‌های جدید و به‌ویژه اینترنت میباشد. رویکردهای غالب در بررسی تأثیرات اجتماعی و روانی ICTs بر جامعه را در دو دسته کلی تکنولوژیکی و اجتماعی میتوان قرارداد. رویکردهای تکنولوژیک نقش رسانه‌های جدید را در روابط و تبعات اجتماعی آن تعیینکننده میدانند و در بررسی نهایی تکنولوژی را شکل‌دهنده روابط اجتماعی و شکل‌های تحول آن تلقی مینماید. نظریه‌های چندی از این منظر به رسانه‌های جدید توجه کرده‌اند. برای نمونه میتوان مدل حضور اجتماعی (social presence model) که فردی بودن ارتباطات کامپیوتری را زمینه‌ساز اثرات اجتماعی کمتر آنها میداند، نظریه غنای رسانه‌ای (media richness theory) که توانایی تأثیرگذاری بر روابط اجتماعی رسانه‌ها را تابع ظرفیت آنها در انتقال پیام‌ها و نشانه‌های اجتماعی میبینند و غنای رسانه‌ها را عامل تعیین کننده انتخاب آن از جانب کنشگران میدانند، و نظریه شیوه پردازش اطلاعات اجتماعی (social information processing model) اشاره کرد که به دنبال تبیین اثرات محدود کننده ارتباطات کامپیوتری است و این محدودیت را مخل کیفیت ارتباطات اجتماعی میداند. در مجموع رویکردهای فوق به ابعاد اجتماعی رسانه‌های جدید اطلاعاتی و ارتباطاتی به صورت حاشیه‌ای و با اهمیت کمتر نگریسته و در تحلیل نهایی قائل به قابلیت تقلیل اطلاعات کامپیوتری به بایت‌های اطلاعاتی هستند (برای مرور جامع رویکردهای تکنولوژیک نگاه کنید به اسپیرز، 2000).
رویکردهای جایگزین در مطالعه اثرات رسانه‌ها در مقابل به عوامل اجتماعی توجه بیشتری نشان میدهند. نظریه‌هایی همچون استفاده و التذاذ (uses and gratifications)، مبادله (exchange)، سازه‌گرایی اجتماعی (social constructionism) و نظریه‌های تعاملی (interactionism models)، از جمله رویکردهای غالب در این دسته به‌شمار میآیند.
مدل «استفاده و التذاذ»، که خود متأثر از نظریه‌های مبادله اجتماعی است، مدلی رایج در مطالعات توصیفی و اکتشافی درخصوص نحوه استفاده افراد از رسانه‌ها و تأثیر این استفاده بر رفتار آنهاست. دلایل و انگیزه‌های جذب جوانان به اینترنت و فضای مجازی و رفتار آنها در فضای مجازی زمینه‌های اصلی هستند که در این مدل به آنها توجه میشود. نظریه تعاملی، تفسیری و سازه‌گرایی تلاشی برای تبیین نحوه ارتباط افراد با فضای مجازی، فهم آنها از این ارتباطات و مکانیسم‌های دخیل در آن محسوب میشود. رویکرد سازه‌گرایی با تلقی نسبیبودن تأثیرات تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطاتی، این تأثیرات را تابع متن (context)، تفسیر و فهمی میدانند که کاربران و افراد حاضر در حوزه ارتباط از آن به عمل میآورند. ساخت‌های اجتماعی تعیینکننده معنای ارتباط به‌شمار میآیند. این نظریه که مُلهم از آرای پدیدارشناسی گارفینکل (1967)، برگر و لاکمن (1966) و اندیشمندانی همچون دریدا (1976) و گرگن (1985) است واقعیات اجتماعی را ساخته کنشگران دانسته، همزمان به نقش انتخاب، اراده و استقلال فرد (عامل) در تعامل با متن و ساختار اجتماعی توجه دارد…