هیپنوتیزم دقیقاً چیست؟ هر چند تعاریف گوناگونی برای آن وجود دارد امّا انجمن روان شناسی آمریکا هیپنوتیزم را به عنوان «یک تعامل مشترک که در آن، شرکت کنندگان به تلقینات هیپنوتیزم کننده پاسخ می دهند» تعریف کرده است. با وجودی که هیپنوتیزم بیشتر به خاطر کارهای عامه پسند، مثلاً درخواست انجام کارهای مضحک یا غیرمعمول از افراد، معروف و شناخته شده، امّا ثابت شده است که این روش دارای فواید درمانی و بهداشتی، به ویژه در کاهش درد و اضطراب می باشد. همچنین به نظر می رسد که هیپنوتیزم بتواند نشانه های بیماری زوال عقل را کاهش دهد.
هنگامی که واژه «هیپنوتیزم کننده» را می شنوید چه چیزی به ذهنتان می آید؟ این واژه در ذهن بسیاری از مردم، تصویر آدم خبیثی را که با تکان دادن نخ یک ساعت جیبی به شکل پاندول در جلوی چشمان فرد ساده دلی او را به خواب مصنوعی می برد، تداعی می کند. به گفته جان کیلستروم، «هیپنوتیزم کننده، فرد دیگری را هیپنوتیزم نمی کند بلکه همانند نوعی مدرس یا راهنماست که وظیفه اش کمک به فرد برای هیپنوتیزم شدن است.» هر چند هیپنوتیزم غالباً به عنوان یک حالت خلسه شبیه به خواب توصیف گشته امّا بهتر است آن را حالت یا وضعیتی بدانیم که مشخصه اش توجه متمرکز، تلقین پذیری شدید و خیال پردازی فعال است.
تجربه هیپنوتیزم از یک فرد به فرد دیگر می تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از کسانی که هیپنوتیزم شده اند اظهار کرده اند که در حین آن، نوعی احساس رهایی، عدم وابستگی یا آرمش زیاد داشته اند، در حالی که برخی دیگر گفته اند که حس می کردند که اعمالشان خارج از اراده خودآگاه و هشیارشان صورت می گرفته است. بعضی افراد نیز ممکن است تحت هیپنوتیزم کاملاً هشیار باقی بمانند و حتی قادر به مکالمه با دیگران باشند.