در 35 صفحه
برای دستیابی به یک مکان شهری جذاب، فضا باید به شکل مطلوبی محصور شود و در واقع می توان گفت نخستین اصل حاکم بر طراحی مکانهای شهری، محصوریت است. عناصر شهری، محله ای و یا واحدهای مسکونی به طور معمول، عناصر محصور کننده فضا می باشند. براساس این اصل، انسان مهمترین رکن فضا محسوب می شود و فضا باید مقیاس انسانی یابد. این اصل هنگامی نمود می یابد که فضای بین ساختمان ها احساس انسانی را برانگیزد. محصور بودن فضایی با پیوستگی بدنه محصور کننده فضا ارتباط دارد، بدین مفهوم که وجود فواصل متعدد بین بدنه ساختمان ها و اختلاف فاحش بین نماها موجب تضعیف فضای محصور می گردد. علاوه بر این ، محصوریت با سادگی شکل در کل و جزء و همچنین ایستایی و پویایی فضاهای محصور ارتباط پیدا می کند. فضاهای ارتباط دهنده یعنی معابر اصلی و فضاهای میدان مانند که عناصر مختلف را در شهر و در مرکز آن به هم پیوند می دهند، واجد شرایط خصوصیت پویایی و ایستایی هستند. در این صورت، میدان و میدانچه ایستا و گذر و خیابان پویا می باشند. احساس محصور بودن در فضا اساساً بر رابطه فاصله چشم ناظر از ارتفاع بدنه محصور کننده فضا استوار است.
در برخی منابع غربی، این رابطه را بر پایه زاویه بین خط عمود از چشم ناظر بر بدنه و خط و اصل میان چشم ناظر و لبه بالایی بدنه مورد بحث قرار داده اند و مقیاس های ۱/۱، ۲/۱، ۳/۱ ، ۴/۱ در این خصوص مطرح شده است. در نسبت یک به یک ، احساس محصوریت کامل به چشم داده می شود. نسبت یک به دو، آستانه احساس محصوریت است. در نسبت یک به سه حداقل احساس محصوریت و در نسبت یک به چهار احساس محصوریت در فضا ایجاد نمی شود.
اجتماعات محصور فضاهای سکونتی هستند که دسترسی غیر ساکنین به فضای درونی آن ها چون خیابان ها، پیاده روها و امکانات و خدمات جمعی موجود توسط ابزارهایی کنترل می شود. اجتماعات محصور زاییده این عصر و تحولات کنونی نیستند . تاریخ پیدایش اجتماعات محصور به تاریخ سکونت بشر و شکل گیری اجتماعات بشری باز می گردد. در دهه های اخیر اجتماعات محصور در سطح جهان مورد توجه فراوان مدیران و برنامه ریزان شهری قرار گرفته اند. اما در کشور ما این امر با بی توجهی بسیار رو به رو بوده است. برای درک ارتباط اجتماعات محصور با پایداری شهری انگاشت ها و مفاهیم کلیدی اجتماعات محصور در برخورد با مسائل شهری تعیین شده و در قالب نظریه ها و تجربیات موجود در مقیاس جهانی و داخلی، اصول و معیارهای را برای توسعه پایدار در مقیاس شهر و محله مطرح و تدوین شد. بدین ترتیب معیارهای امنیت و ایمنی، پویایی و سازگاری، تنوع، سرزندگی، هویت و خوانایی، پیوستگی اجتماعی، حس اجتماع، کیفیت زندگی و مطبوعیت، آسایش، دسترسی، تراکم و ظرفیت قابل تحمل محله در شهرک دریاکنار مورد تحلیل قرار گرفت و با به کار گیری فن تحلیل اثر، اثرات محصوریت شهرک دریاکنار بر پایداری شهر بابلسر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برخی از نتایج پژوهش حاکی از آن است محصوریت ممکن است به افزایش پیوستگی اجتماعی، افزایش حس اجتماع، آسایش و امنیت در سطح اجتماع محلی بیانجامد (چنانچه تا حدودی توانسته در شهرک دریاکنار بدین گونه موثر باشد) اما در ارتباط با شهر منجر به جدایی اجتماعی ساکنین درونی اجتماع محصور و ساکنین محیط پیرامون می شود . همچنین اجتماعات محصور چون دریاکنار کاهش احتمال ارتکاب جرم در محدوده درونی خود از طریق ابزارهای کالبدی، وقوع جرم را به نواحی بیرونی منتقل نموده و احتمال ارتکاب جرایم را در نواحی پیرامونی افزایش می دهند و بنابراین می توانند برای پایداری شهری خطر آفرین باشند.
.
فهرست:
مقدمه
رابطه منطق ادراک محیط واندیشه چگونه است؟
فضا
حس مکان
مفهوم مکان
اصل محصورکردن فضا یا محصوریت
اصل مقیاس وتناسب
درجه محصوریت
نور
منابع و مآخذ