خانه حاج آقا علی
قالب: Word
تعداد صفحات: 182
چکیده
بنای خانه حاج آقا علی در قاسم آباد رفسنجان واقع گردیده و از نظر معماری دارای اهمیتی به سزا میباشد. قدمت آن حدود 180 سال است و برای ساخت آن از عناصر و مصالح بومی که به مقتضای زمان در مناطق کویری موجود و مورد استفاده قرار میگرفته، استفاده گردیده است. نحوه قرار گیری هر بخش از ساختمان نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی و آب و هوا در نظر گرفته شده است. در این نوشتار سعی گردیده تا ضمن اینکه خانه حاج آقاعلی معرفی می گردد تزیینات آن به ویژه نقوش گچبری خانه حاج آقا علی مورد بررسی قرار گیرد. این بررسی شامل: مواد و مصالح(گچ)، نوع نقوش(گل، گلدان و طرحهای اسلیمی، حیواناتی مانند پرندگان ماهی و…)، تناسب و اندازه ها در اشکال، کادربندی، تأثیرگرفتن از دوران متعدد، مقایسه با گچبریهای دوران و مکانهای دیگر، نگاه فرهنگی و باور اعتقادی به نوع نقوش، رنگ بندی نقوش و نوع شکلهای هندسی و مفاهیم آنها و… که در اکثر موارد همراه با عکس میباشد.
لزوم بر حفظ و مرمت این نقوش در واقع پاک کردن آینه تمام نمای معماری و نقش آفرینی گذشته در مناطق کویری ایران زمین است از غبار و زنگ گذرزمان، همتی مردانه و کوششی غیرتمند را میطلبد. یکی از راههای حفظ و معرفی اینگونه بناها، استفاده از نقوش بازسازی آنها است. چرا که خود مجموعه را نمیتوان حرکت داد، اما نقوش بازسازی آنها میتوانند به هر سرزمینی بروند و هویت ملی و بلندای فکری سازندگان خود را به جهان واگویند.
مقدمه
بدون تردید مهم ترین و قدیمی ترین بنای معماری، خانه می باشد، از زمانی که انسان از غار بیرون آمد نیاز به سرپناه را احساس کرد. در همان آغاز با الهام از غارهای زمان خود، ساخت خانه را آغاز کرد. سالیان متمادی گذشت تا خانه شکل تکامل یافته به خود گرفت.
خانه از روزگار کهن محل امن و آسایش آدمی بوده است و در این راستا تلاش شده که معماری آن به بهترین نحو نیازها را پاسخ گوید وپس از رفع نیازهای اولیه آن را به شکل مجلل و باشکوه در آورند.شاید یکی از مهم ترین عوامل در شکل گیری خانه اقلیم بوده است و بنابر هر اقلیم ؛ فرهنگ آن منطقه نیز تحت تأثیر قرار گرفته و خانه ها با ویژگی های خاص شکل گرفتند.
اگرچه کارشناسان معماری، دوره قاجاریه را دوره انحطاط معماری می دانند اما در همین زمان خانه هایی بنا شده که عظمت و شکوه معماری ایرانی را نشان می دهند. از جمله این خانه ها، خانه حاج آقا علی رفسنجان می باشد
حاج آقا علی معروف به زعیم ا… که در آغاز از ثروت بی بهره بود و به پیله وری اشتغال داشت، در اثر تلاش و جدیت، اربابی بزرگ و معتبر در رفسنجان می شود و چنان اعتباری کسب می کند که او را امین التجار لقب می دهند به طوریکه آوازه ی او به دربار ناصرالدین شاه نیزمی-رسد. او با تمامی نقاط شرق آسیا روابط تجاری داشت. لیکن بر اثر عواملی ناخوشایند در اواخر عمر دچار فقر می گردد.
مجموعه حاج آقاعلی شامل خانه،بازارو،آب انباراست. درتقریر حاضرسعی شده است به خانه حاج آقاعلی که در قاسم آباد رفسنجان واقع شده است پرداخته شود.این بنا مملو از گچبری های بی نظیروآجرکاری های متنوع است
امید. که متن حاضر بتواند گامی موثر درجهت حفظ وبازسازی تزیینات این بنای ارزشمند داشته باشدوموردتوجه علاقمندان به فرهنگ وهنرقرارگیرد.