فرمت فایل: doc
حجم فایل: 63 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 26
دانلود مقاله رشته ادبیات
شکلگیری رئالیسم ایرانی
چکیده
ادبیات ایران تا پیش از مشروطه چندان با واقعیت اجتماعی پیوندی نداشت. ارتباط ایرانیان با مغرب زمین و اطلاع از تحولات صنعتی، موجب ظهور آگاهی‌های تازه‌ای نسبت به نقش مردم در ادارة زندگی، ادارة جامعه و ساختار زندگی عمومی در ایران شد و به ظهور طبقة متوسط شهری جدیدی انجامید که معادلات جامعة سنتی را به هم ریخت و ارزشهای کهنه و نو را در قلمرو اخلاق، ساختار قدرت، ذوق هنری و شکلهای ادبی و زبان رویاروی هم قرار داد.
در این میان داستان واقعگرا که مولود جامعة شهری جدید بود پدیدار شد. ادبیات اجتماعی و سیاسی مشروطه ، ذهنیت مردم شهرهای بزرگ بویژه پایتخت را از جانب آرمانهای ماورائی به سوی زندگی زمینی و انسان‌مدار سوق داد و با پیدایش روزنامه‌ها نثر فارسی به سوی سادگی و واقعیت‌نگاری حرکت کرد. حتی در شعر مشروطه، زبان واقعگرا بر زبان استعاری و سمبولیک و ذهنیت واقعی بر نظام تخیلی شعر غلبه کرد، چندان که شعر مشروطه نیز میراث سنگین، تخیلات و ذهنیات انتزاعی را فرونهاد و به جانب واقعیت و عقلانیت نقادانه گرایید.
این تحول نتیجة پیوند ادبیات با واقعیت بود. روزنامه نگاری تکوین نوشتار واقعگرا را شدت بخشید و توجه روزنامه‌نگاران ایرانی به واقعیتهای حاد اجتماعی آنها را به سوی نگارش داستانهای اجتماعی در قالب پاورقیهای روزنامه‌ای کشاند و بدین صورت رمان واقعگرا - که حماسة جامعة بورژوا شمرده می‌شود - همزمان با شکل گیری طبقة بورژوای نوین دولتی در ایران پا به عرصه ادبیات نهاد.
این مقاله زمینه‌های شکلگیری رمان رئالیستی فارسی از دوران مشروطه را بر اساس نگرشی تاریخ ادبی نشان داده و روند حرکت زبان فارسی به سوی واقعگرایی و تولد داستان رئالیستی از متن روزنامه‌نگاری را دنبال می‌کند. اهم مطالب مورد بحث از این قرار است: نوشتار سیاسی عصر مشروطه و واقعگرایی اجتماعی، روزنامه‌نگاری و رئالیسم، گذار از رمان تاریخی به رمان اجتماعی، زبان و واقعیت اجتماعی، پیشگامان رئالیسم انتقادی، درونمایة غالب بر آثار، رئالیستی، نقص رمان واقعگرای اولیه. در پایان برخی از رمانهای واقعگرای فارسی تا سال 1320 آمده است.
کلید واژه:
رئالیسم فارسی
روزنامه‌نگاری
رمان واقعگرا
مقدمه
نگارش واقعگرا در ایران با انقلاب مشروطه آغاز شد. پیش از آن ادبیات فارسی در طول ده قرن سخت مشغول به الهیات عرفانی و تجربه‌های باطنی و تخییلات شاعرانه بود و چندان به واقعیت روی خوشی نشان نداده بود. بجز قرن دهم که تجربه‌های عشق زمینی و عاطفة شخصی در مکتب شعر وقوع راه یافته است، پیوسته ذهنیت استعلاطلب و دنیای خیال، بر ادبیات فارسی، غالب بوده است.در پی ارتباط ایرانیان با غرب و اعزام دانشجو به اروپا، تأسیس مدارس جدید، ورود صنعت چاپ به ایران و ترجمة آثار ادبی و رواج روزنامه‌نگاری نگاه ایرانیها به واقعیت زندگی تغییر کرد که انقلاب مشروطه (1284ش./ 1905) مولود ظهور این نگاه واقعگرایانه به انسان و جهان بود. سالهای 1275 تا 1300 شمسی (م.) عصر جایگزینی سرمایه‌داری شهری فردگرا به جای پدرسالاری زمیندار است.
با شکلگیری طبقة بورژوا و رشد طبقة شهری، به تدریج مفاهیمی به نام حق حاکمیت، آزادی، انتقاد از حکومت و نقد خرافات و ارزشهای سنتی پدیدار شد و به پیدایش جمعیت کتابخوان در طبقة متوسط شهری و تغییرات بنیادین در ساختار سیاسی - اجتماعی ایران انجامید. چنین نگرشی بناگزیر نوشتار و ادبیات همسو با خود را پدید آورد. وظیفة ادبیات تغییر کرد و شکلهای ادبی جدید مانند نمایشنامه و رمان تاریخی و اجتماعی و داستان کوتاه جای کتابت مصنوع و ادبیات اخلاقی و تعلیمی را گرفت.این مقاله روند شکلگیری نوشتار واقعگرای اجتماعی (realistic social writing) در زبان فارسی و رواج ادبیات رئالیسیتی را بررسی می‌کند. و عوامل مؤثر در تقویت ذهنیت رئالیستی و رشد زبان اجتماعی در نوشتار را مطرح می‌کند. و پیشگامان رمان واقعگرای فارسی و درونمایة این آثار را به اجمال در نسبت با تحولات اجتماعی به بحث می‌گذارد.این موضوعات در منابع مربوط به ادبیات معاصر کمابیش گسسته مطرح بوده است اما نگاه به این موضوع از منظر مبانی رئالیسم اجتماعی کمتر مورد توجه منتقدان و مورخان ادبی بوده است.
فهرست مطالب
شکلگیری رئالیسم ایرانی 1
چکیده 1
مقدمه 2
گذار از رمان تاریخی به رمان اجتماعی 3
تحولات زبان و واقعیت اجتماعی 5
روزنامه‌نگاری و رئالیسم 6
پیشگامان رئالیسم یرانی 7
نخستین رمانهای واقعگرای فارسی 11
درونمایة نخستین داستانهای رئالیستی 12
طبقة جدید کارمندان: 12
زن در رمان اجتماعی: 13
زن و شهر مدرن 14
ادبیات زندان: 15
کلان شهرها در رمان اجتماعی 17
نقص رمان واقعگرای اولیة 21
ارزش جامعه شناختی رمانهای رئالیستی 23
پی نوشتها 25
منابع 25
قیمت فایل فقط 16,000
برچسب