یکی از مشغله های اصلی بشریت در تمام دوران، توانا ساختن نسل آینده در اداره امور خویش و سپردن میراث فرهنگی بوده است، قسمت اعظم این وظیفه توسط خانوادخه انجام می شد همزمان با گسترش جوامع و تقسیم کار اجتماعی و اقتصادی وظیفه تعلیم و تربیت به نهاد آموزش و پرورش محول گردید. کودکان و نوجوانان در دوران تحصیل نگرشی مثبت یا منفی نسبت به خود و محیط پیرامون بدست می آورند، آنها در مدرسه در مسیر رشد و بالندگی قرار می گیرند و در حقیقت در طول بهترین سال های عمر خود با عوامل موثر بر تحول شناختی، عاطفی و اجتماعی به کنش متقابل می پردازند.
به همین دلیل باید گفت: که معلمین نقش بسیار مهمی در رشد و تربیت دانش آموزان دارن دارند، و معلم باید به تفاوتهای فردی دانش آموزان و مشکلات احتمالا که برای آنها هست توجه کند و فقط هدف آموزش نباشد، از جمله مشکلاتی که دانش آموزان از جمله دانش آموزان مناطق محروم با آن مواجه هستند مشکل مال و عاطفی هست و همچنین بسیاری از دانش آموزان هستند که برای تحصیل بدون خانواده از روستا به شهر آمده اند و در شهر مشغول تحصیل با برادران و خواهران خود هستند و می شود تصور کرد اینها با چه مشکلاتی دست وپنجه نرم می کنند، پس هنر معلم در این است که این گونه دانش آموزان را شناسایی کند و با انها دوست شود و مشکلات آنها رابررسی کند و به آنها دلداری و اعتماد به نفس دهد و تا حد امکان در رفع مشکلات آنها بکوشد.
از هنگام ورود اسلام به ایران، زبان عربی همواره در کشورمان، محترم، مورد توجه و بهترین ابزار انتقال علم بوده است. پس از انقلاب اسلامی، اصل 16 قانون اساسی بر دستاندرکاران آموزش و پرورش تکلیف کرد که امکانات آموزش این زبان را فراهم آورند. ولی کاهش منزلت زبان عربی در جامعه و در نتیجه، کاهش علاقه و اهتمام دانش آموزان و دانشجویان به آن نشان می دهد که تاریخ پربار و الزام قانونی برای ایجاد زمینۀ مساعد آموزش زبان دوم کافی نیست. در این مجال، برخی از روشهای نوین تدریس عربی را ذکر می کنم. باشد که مورد توجه و استفاده همکاران فرهیخته درس عربی قرار گیرد و زمینه های تازه ای از علاقه مندی و اقبال دانش آموزان به این درس فراهم گردد.
در پی استقبال عظیم مردم ایران از دین اسلام و با از بین رفتن حکومت ساسانی خورشید تابان شریعت مقدس اسلامی بر فراز کشور پهناور ما نورافشانی نموده و دولتهای متعدد اسلامی یکی پس از دیگری بر این سرزمین حکومت کردند و بعضاً با حمایت این حکومتها علماء و دانشمندان بزرگی درخشیده و آثار و کتابهای زیادی را به عربی و فارسی به یادگار نهادند و با ورود واژگان عربی و خاصه واژگان قرآنی در نظم و نثر فارسی تحول شگرفی را در ادبیات ما به وجود آوردند برای آکاهی بیشتر از ورود کلمات و تأثیر واژه های عربی در متون زبان فارسی می توانید به کتاب «عربی در فارسی» نوشته دکتر فرشیدورد استاد اسبق دانشگاه تهران مراجعه فرمایید.
زبان عربی زبان دین و آیین و فرهنگ و تمدن اسلامی است و این زبان یکی از عوامل وحدت در بین جوامع و ملل مختلف دنیا با بیش از یک میلیارد مسلمان گشته است. آموزش زبان عربی به منظور درک مفاهیم دینی و قرآنی است همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند: «زبان عربی کلید معارف اسلامی است» لذا:
1- نیازهای دینی درک و فهم قرآن و نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، احادیث نبوی و احادیث امامان معصوم و کتب فقهی و کتب تفسیر قرآن از ضرورتهای آموزش زبان عربی است.
2- ارتباطات سیاسی و تاریخی و اقتصادی و اجتماعی و ادبی… بسیار نزدیک میان ایرانیان و اعراب از گذشته تاکنون به علت هم جواری و دین مشترک از دیگر عوامل در بیان ضرورت آموزش عربی است.
3- کثرت سفرهای زیارتی و سیاحتی به سوریه و عراق و لبنان و عربستان و فلسطین و…
4- نیاز دانشجویان رشته حقوق و الهیات و ادبیات به آشنایی با این زبان
5- «مهمتر از همه این است که کسی نمی تواند زبان فارسی را به طور صحیح بیاموزد مگر اینکه به زبان عربی آشنایی کامل داشته باشد چون بیش از یک سوم بسیاری از جملات فارسی را لغات و مشتقات و مصطلحات مختلف عربی تشکیل می دهد.» (دکتر نجفی 1349 ص 5)
نظیر: «منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربتست و بشکر اندرش مزید نعمت هر نفسی که فرو می رود ممد حیاتست و چون برمیآید مفرح ذات پس در هر نفسی دو نعمت موجودست و بر هر نعمتی شکری واجب» (مقدمه گلستان سعدی شیرازی)
6- آشنایی با متون مختلف دینی به منظور بیان ارزش ها و مسائل اخلاقی به شیوه غیرمستقیم
7- تقویت توانایی درست خوانی و روان خوانی عبارت ها و متون دینی
8- آشنای با واژگان کثیرالاستعمال قرآنی
و مخلص کلام اینکه رویکرد جدید در آموزش زبان عربی همراه شد به تغییر در کتابهای دوره راهنمایی در راستای دیدگاه مقام معظم رهبری مبنی بر فهم متون دینی.
درس دینی برای جامعه اسلامی یک درس بنیادی و پایه ای است. اگر جوانان مدارس ما متدیّن تربیت نشوند هیچ یک از اهداف مورد نظر این انقلاب محقق نخواهد شد. ما وقتی موفّق خواهیم شد که اسلام را وارد دل و جان نسل آینده کرده و قلوب نسل آینده را جذب کنیم و این جز در درس شما و به دست شما و کلاس شما میسّر نخواهد شد. بدین جهت برخی نکات را که در حسن تدریس درس دینی می تواند موثّر باشد به طور خلاصه بیان می کنیم.
مقدمه 3
چالش معایب و نقص ها کتاب عربی 6
چالش موانع یادگیری زبان عربی 8
مشکلات مربوط به تدریس زبان عربی 12
عدم آشنایی با زبان فارسی رسمی 14
چالشی برای یک دبیر قرآن: مشکل اخلاقی دانش آموز 16
مشکل ضعف اعتقادی و معنوی در بعضی دانش آموزان در درس دینی 17
راهکارهایی برای حل مشکل اخلاقی دانش آموز 19
راهکارهایی برای حل مشکل ضعف اعتقادی و معنوی در بعضی دانش آموزان 22
پیشنهادات روش های تدریس عربی 24
شیوه های ایجاد علاقه در دانش آموزان نسبت به درس عربی 25
پیشنهادات به معلمان برای تدریس بهتر دروس عربی، قرآن و دینی 26
تجربیات تدریس
تجربیات تدریس 30
استفاده از روش کنفرانس در تدریس 30
استفاده از روش بازگویی 31
استفاده از روش پرسش و پاسخ 31
توجه و بررسی نقاط ضعف دانش آموزان در یادگیری 32
نزدیکی به دانش آموزان