«در عصرحاضر بیشتر صاحب نظران و متخصصان آموزشی براین باورند که توسعه انفجارآمیز دانش و اطلاعات، از طریق فناوری های الکترونیکی جدید ماهیت دانستن را تغییر داده است؛ در آنچه دانش آموزان فرا می گیرند، تحولات بنیادی پدید آمده است و جوامع را آن چنان متحول کرده است که دیگر ساختار روش های نظام های آموزشی سنتی (آموزش مستقیم) قادر نیستند در شرایط موجود، جوانان و نوجوانان را برای چالش در دنیای پیوسته در حال تحول آماده کنند». اینک باید از خود بپرسیم که وظیفه ما در برخورد با این تحوّلات چیست؟ و چه باید کرد تا نظام آموزشی ما همگام با تحوّلات جهانی متحوّل شود و دانش آموزان را برای چالش در دنیای پیوسته متحوّل، تربیت نمود.
در پاسخ باید بگوییم که تغییر در شیوه تدریس بسیار لازم و ضروری است تا همه را به سوی تعالی و پیشرفت رشد و سوق دهد و اثر بخش باشد تا معلّمانی موفّق و دانش آموزانی با انگیزه و فعال داشته باشیم از این رو تصمیم گرفتم که به مطالعه و جستجو بپردازم و روشهای نوین و برتر را برگزینم تا از سردرگمی ها و کشمکش ها و بی انگیزگی نجات یابم و با شنیدن «از شعر و شاعری بیزارم» نرنجم بلکه به کارم وسعت و سرعت ببخشم و هر روز با عشق و علاقه وافر سر کلاس درس حاضر شوم.
یکی از مشکلات مهم و اساسی در نظام آموزش و پرورش خصوصا در کشور ما، به کار نگرفتن روش های تدریس نوین در آموزش است. به همین سبب کیفیت آموزشی از سطح مطلوب برخوردار نیست و دانش آموزان علاقه زیادی به تحصیل نشان نمی دهند. یکی از دلائل آن عدم آشنایی معلمان با روش های نوین تدریس در ادبیات فارسی است. پیشرفت روز افزون علوم و تحقیقات گوناگون در حیطه های مختلف حاکی از آن است که اطلاعات بشر روز به روز افزایش می یابد و مطالب جدیدی به دست می آید. امروزه هر فرد بشر ناچار از استفاده یافته های جدید است. معلم باید با روشهای مختلف تدریس آشنا باشد و باید بداند در کدامین موقعیت آموزشی از کدامین روش استفاده نماید.
زبان فارسی به عنوان یکی از زبان های غنی و کهن دنیا و زبان دوم اسلام، به لحاظ گستره واژگانی و توانایی های خود، در ردیف زبان های مهم دنیا جای دارد و از ارزش شایانی برای انتقال مفاهیم دوستی و معاونی بلند برخوردار است. زبان فارسی امروز بی گمان در ایجاد پیوند دوستی ملل هم جوار و سایر ملت ها در تحقق و شکل گیری طرح گفت وگوی ملت ها و تمدن ها نقش بسزایی ایفا می کند، و بیش از پیش توانسته است توجه جهانیان را به خود جلب کند و آنها را به اندیشیدن در ایجاد روابط و پیوندهای دوستی با این زبان تشویق کرده است. زبان فارسی که عهده دار برقراری ارتباط بین ملل مختلف دنیا شده، به همین سبب در پیشرفت فرهنگی و هنری در زبان های سایر ملل و کشورها تأثیرگذار بوده است. پس اگر از جنبه های فرهنگی، ادبی، علمی، و تمدن های کهن جهانی به این قضیه بنگریم، ضرورت آموزش زبان و ادبیات فارسی محسوس می گردد.
دبیران زبان فارسی، هنگام آموزش این درس در مقطع متوسطه، با مشکلاتی از جمله، حجم زیاد کتاب، کابردی نبودن آموزش ها، نبود فرصت کافی برای پرداختن به املا و روخوانی، وجود یک کتاب با محتوای یکسان در همه رشته ها و ناهماهنگی بین مطالب کتاب های زبان فارسی 1 و 2 و 3 رو به رو هستند. یافتن راه کارهای مناسب برای این مشکلات، می تواند در آموزش زبان فارسی تاثیرگذار باشد.
زبان فارسی، آیینه فرهنگ و هویت ملی ما ایرانیان است. این زبان، در گذر زمان فراز و نشیب های زیادی را طی کرده، اما همچنان جاودان مانده است. در دوره های معاصر، به دلیل گسترش ارتباطات، پیشرفت های صنعتی و هجوم واژه های بیگانه، این زبان بیش از هر دوره دیگر در معرض خطر قرار گرفته است. یکی از نهادهایی که بیش از حد هر نهاد دیگری می تواند در حفظ زبان فارسی تاثیر گذار باشد، وزارت آموزش و پرورش است. هر چند که در سال های اخیر، سازمان تالیف کتاب های درسی، تلاش های فراوان و مثبتی را در این جهت آغاز کرده، این کتاب ها به یک باز نگری مجدّد نیاز دارد.
مقدمه 4
چالش تعریف اصطلاحات علمی در زبان فارسی 8
مشکل خواندن در درس ادبیات 9
تمرکز دانش آموزان در فرآیند یاددهی یادگیری 13
راهکار اول: تمرکز دانش آموزان در فرآیند یاددهی یادگیری 16
راهکارهایی برای حل مشکل تعریف اصطلاحات علمی در زبان فارسی 17
راهکارهای مشکل خواندن در درس ادبیات 19
راه های پیشنهادی من برای تدریس زبان و ادبیات فارسی 24