نقد و بررسی دیوان سید رضی ره

• عنوان: نقد و بررسی دیوان سید رضی «ره»

مقدمه

برای شناخت و شناساندن شخصیت های برجسته علمی، یکی از بهترین روشها بررسی آثار مکتوب آنان است که بازتاب آرا و اندیشه ها و تجلی گاه علم و دانش آنهاست از آنجائی که شناخت دقیق افکار و اندیشه های هر یک از بزرگان می تواند چراغ روشنگری فراروی نسل جوان باشد ما را بر آن داشت تا برای تحقق این آرمان مقدس، دست به دامن آسمان پرستاره علم ادب ببریم تا چراغی برگیریم. لذا در این کهکشان، ستاره ای را رصد کردیم که هرچند غبار غرض ورزی و جهل آمیخته با گذشت زمان، چهره عالمتاب او را تا حدودی پوشانده است و آنگونه که شایسته شخصیت او بوده برای جهان علم و ادب شناخته نشده است. وی شخصیت بی نظیری است که با داشتن مناصب فقاهت و زعامت و نقابت علویان و مناصب مختلف سیاسی، هیچگاه شیفته مظاهر و زخارف دنیوی نشد و لذا بواسطه اتصال به حقیقت هستی، اهل دل بود.

عاطفه سرشار، روحیه حساس، وقریحه وقاد او باعث گردید که برای بیان حقایق و ثبت وقایع سلاح قدرتمند خود را بکار گیرد و در جهت تحقق اهداف و آرمانهایش گوش به ندای دل دهد که نتیجه آن اشعار نغز و دلنشین و سخنان زیبای اوست که دیوان شعری با چنین گلهایی فراهم آورد. با توجه به اینکه دیوان اشعار این نادره دوران بازتاب اندیشه های عمیق و آئینه تمام نمای سلوک عرفانی اوست ایجاب می کند که برای شناسایی اندیشمند فرزانه و شاعر گرانمایه، دیوان اشعار او را درکنار آثار گرانبها و ارزشمند فقهی و کلامی اش کاملاً مورد نقد و بررسی علمی و ادبی قرار گیرد.

اهداف

لذا در این کار تحقیقی هدف ما بر آن بوده است که آرا و اندیشه های یگانه دوران را از میان اثر ارزنده ادبی اش (دیوان اشعار) مورد ارزیابی و نقد بررسی قرار داد تا از میان اشعار به بازخوانی نظریات و افکار عالمانه «شاعر فقیه» بپردازیم. بنابراین در شناخت ابعاد شخصیتی این ادیب گرانقدر نیازمند آن هستیم که پاسخ های قانع کننده ای در قبال پرسش های زیر داشته باشیم:

• نحوه تجلی افکا رو اندیشه های رضی در دیوان چگونه بوده است؟
• تأثیر شریف رضی بر ادبای پس از خود و ادبیات عرب به چه میزان بوده است؟
• جلوه های انتساب به دودمان علوی و میزان تأثیر آن بر شخصیت وی چقدر می باشد؟
• گردآورنده نهج البلاغه واقعاً کیست؟ و تأثیر آن بر ادبیات عرب چگونه و تا چه اندازه ای بوده است؟

فهرست مطالب

مقدمه

باب اول

اوضاع سیاسی، اجتماعی فرهنگی و ادبی دوران سید رضی

فصل اول: اوضاع سیاسی، اجتماعی و ادبی

بخش اول: اوضاع سیاسی

بخش دوم: اوضاع اجتماعی

بخش سوم: اوضاع فرهنگی و ادبی

الف: نقش آل بویه در نهضت فکری و ادبی قرن چهارم

ب: مظاهر فرهنگی و ادبی قرن چهارم

• شعر
• نثر
• نقد
• علم ولغت

فصل دوم: سید رضی شاعری از تبار علی(ع)

بخش اول: زندگینامه سید رضی

الف: ستاره ای از افق بغداد

ب: شجره نامه

1- پدر(ابواحمد)

2- مادر(شیرزنی از تبار ناصرللحق)

ج: روزگار وصل و غنچه های پیوند

د: غروبی نابهنگام

ه: ویژگیها و خصوصیات بارز اخلاقی رضی

بخش دوم: زندگی علمی، ادبی و اجتماعی سیدرضی

الف: اساتید و مشایخ رضی

ب: دانش آموختگان و تربیت یافتگان و روایت کنندگان مکتب رضی

ج: مجتمع علمی« دارالعلم» یا اولین دانشگاه علوم اسلامی

د: مناصب (نقابت، قضاوت، ریاست « امیرالحاج»

ه: تألیفات

• شعر(دیوان اشعار)

2- سیره نویسی

3- رسائل(مجموعه مکاتبات)

4- نحو:

5- فقه

6- تفسیر

الف: حقائق التأویل فی متشابه التنریل

ب: معانی القرآن

7- بلاغت

الف: تلخیص البیان فی مجازات القرآن

ب: نهج البلاغه

ب1: گردآورنده نهج البلاغه واقعاً کیست؟

ب2: ادبیات نهج البلاغه

ب3: پژوهش های دانشمندان در اقیانوس نهج البلاغه

باب دوم:

نقد و بررسی دیوان سیدرضی

فصل اول: دیوان رضی

الف: نسخه های دیوان در کتابخانه های ایران و جهان

ب: شروح یا نگاره هایی بر دیوان

ج: اغراض و موضوعات موجود در دیوان

فصل دوم: مدایح

الف: ممدوحان رضی

ب: ساختار قصیده های مدح

ج: مضامین و مفاهیم مدیحه های رضی

ج1: شجاعت

ج2: بخشش و بخشندگی

ج3: خردورزی و نیک اندیشی(عصاره چهار خلیفه)

ج4: مقام ومنزلت اجتماعی

ج5: تبریک اعیاد و مناسبتها

ج6: بلیغان در نگاه بلیغ

مدیحه های رضی در یک نگاه

فصل سوم: رثاء «سوگنامه»

الف: افرادی که شاعر در سوگ آنها مرثیه سرایی کرده است

ب: سوگنامه های حسینی و عاشورایی (5 مرثیه با بررسی محتوایی آنها)

ج: غمنامه مادر و تجلیل از مقام و منزلت زن مسلمان

د: بررسی ساختار سوگنامه های رضی

ه: مضامین و موضوعات سوگنامه ها

ه 1: سرانجام و سرنوشت انسان

ه 2: پدیده مرگ و تأثیر آن بر مرثیه های رضی

ه 3:بزرگداشت و بیان فضائل متوفی

ه 4: تسلیت و همدردی با بازماندگان متوفی

ه 5: اعلان جنگ با مرگ

ه 6: تجلی رثای دوران جاهلیت در سوگنامه های شاعر

و: نقد وبررسی سوگنامه های سید سوگوار

فصل چهارم: فخر و حماسه

الف: بررسی ساختار فخریات

ب: مضامین فخریه های رضی

ب1:افتخار به اصل ونسب(شجره صلبیه)

ب2: شاعری الگو در میدان اخلاق و عمل

ب3: قله عظمت در کوهسار ادب

ج: ابعاد و ویژگی های فخریات رضی

د: مقایسه ای میان فخریه های رضی و مثنبی

فصل پنجم: غزلیات و حجازیات

ترانه های سرزمین یار(حجازیات)

الف: بررسی ساختارغزلیات

ب: مضامین وموضوعات غزلهای رضی

ج: ابعاد و ویژگی های غزلهای رضی

حجازیات یا ترانه های سرزمین یار:

الف: ساختار ترانه های سرزمین یار(غزلهای حجازی)

متن و ترجمه غزل« لیله السفح»

نقد وبررسی غزل« لیله السفح»

برگزیده غزل« یا ظبیه البان…»

ب: بررسی مکانهای سرزمین حجاز در حجازیات

ج: مضامین و موضوعات غزلهای حجازی

د: جایگاه حجازیات و تأثیرآن بر ادبیات عرب

فصل ششم: هجویات

الف: موضوعات و مضامین هجوهای رضی

1) هجو اخلاقی

2) هجو سیاسی

ب: نمونه هایی از هجویات رضی

فصل هفتم: پند و اندرز و حکمتها

الف: نمای کلی حکمتهای رضی

ب: نمونه هایی از سخنان حکیمانه رضی

نقد و بررسی دیوان سید رضی(ره)

پرداخت قیمت و دریافت فایل