شبکه های کامپیوتری مجموعه ای از کامپیوترهای مستقل متصل به یکدیگرند که با یکدیگر ارتباط داشته و تبادل داده می کنند. مستقل بودن کامپیوترها بدین معناست که هر کدام دارای واحدهای کنترلی و پردازشی مجزا بوده و بود و نبود یکی بر دیگری تاثیرگذار نیست. متصل بودن کامپیوترها یعنی از طریق یک رسانه فیزیکی مانند کابل، فیبر نوری، ماهواره ها و… به هم وصل می باشند. دو شرط فوق شروط لازم برای ایجاد یک شبکه کامپیوتری می باشند اما شرط کافی برای تشکیل یک شبکه کامپیوتری داشتن ارتباط و تبادل داده بین کامپیوترهاست. این موضوع در بین متخصصین قلمرو شبکه مورد بحث است که آیا دو رایانه که با استفاده از نوعی از رسانه ارتباطی به یکدیگر متصل شده اند تشکیل یک شبکه می دهند. در این باره بعضی مطالعات می گویند که یک شبکه نیازمند دست کم سه رایانه متصل به هم است.
یکی از این منابع با عنوان «ارتباطات راه دور: واژه نامه اصطلاحات ارتباطات راه دور»، یک شبکه رایانه ای را این طور تعریف می کند: «شبکه ای از گره های پردازشگر دیتا که جهت ارتباطات دیتا به یکدیگر متصل شده اند». در همین سند عبارت «شبکه» این طور تعریف شده است: «اتصال سه با چند نهاد ارتباطی». رایانه ای که به وسیله ای غیر رایانه ای متصل شده است (به عنوان نمونه از طریق ارتباط «اترنت» به یک پرینتر متصل شده است) ممکن است که یک شبکه رایانه ای به حساب آید، اگرچه این نوشتار به این نوع پیکربندی نمی پردازد.
این نوشتار از تعاریفی استفاده می کند که به دو یا چند رایانه متصل به هم نیازمند است تا تشکیل یک شبکه را بدهد. در مورد تعداد بیشتری رایانه که به هم متصل هستند عموماً توابع پایه ای مشترکی دیده می شود. از این بابت برای آنکه شبکه ای به وظیفه اش عمل کند، سه نیاز اولیه بایستی فراهم گردد، «اتصالات»، «ارتباطات» و «خدمات». اتصالات به بستر سخت افزاری اشاره دارد، ارتباطات به روشی اشاره می کند که به واسطه آن وسایل با یکدیگر صحبت کنند و خدمات آنهایی هستند که برای بقیه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته شده اند.
شبکه های رایانه ای را می توان برای اهداف مختلف استفاده کرد:
تسهیل ارتباطات: با استفاده از شبکه، افراد می توانند به آسانی از طریق رایانامه (E-mail)، پیام رسانی فوری، اتاق گفت و گو (Chat room)، تلفن، تلفن تصویری و ویدئو کنفرانس، ارتباط برقرار کنند.
اشتراک گذاری سخت افزارها: در یک محیط شبکه ای، هر کامپیوتر در شبکه می تواند به منابع سخت افزاری در شبکه دسترسی پیدا کرده و از آن ها استفاده کند؛ مانند چاپ یک سند به وسیله چاپگری که در شبکه به اشتراک گذاشته شده است.
اشتراک گذاری پرونده ها، داده ها و اطلاعات: در یک محیط شبکه ای، هر کاربر مجاز می تواند به داده ها و اطلاعاتی که بر روی رایانه های دیگر موجود در شبکه، ذخیره شده است دسترسی پیدا کند. قابلیت دسترسی به داده ها و اطلاعات در دستگاه های ذخیره سازی اشتراکی، از ویژگی های مهم بسیاری از شبکه های است.
اشتراک گذاری نرم افزارها: کاربرانی که به یک شبکه متصل اند، می توانند برنامه های کاربردی موجود روی کامپیوترهای راه دور را اجرا کنند.
فهرست زیر، دسته های شبکه های رایانه ای را نشان می دهد.
براساس نوع اتصال
شبکه های رایانه ای را می توان با توجه به تکنولوژی سخت افزاری و یا نرم افزاری که برای اتصال دستگاه های افراد در شبکه استفاده می شود، دسته بندی کرد؛ مانند فیبر نوری، اترنت، شبکه محلی بی سیم، HomePNA، ارتباط خط نیرو یا G.hn. اترنت با استفاده از سیم کشی فیزیکی دستگاه ها را به هم متصل می کند. دستگاه های مستقر معمول شامل هاب ها، سوئیچ ها، پل ها و یا مسیریاب ها هستند. تکنولوژی شبکه بی سیم برای اتصال دستگاه ها، بدون استفاده از سیم کشی طراحی شده است. این دستگاه ها از امواج رادیویی یا سیگنالهای مادون قرمز به عنوان رسانه انتقال استفاده می کنند. فناوری ITU-T G.hn از سیم کشی موجود در منازل (کابل هم محور، خطوط تلفن و خطوط برق) برای ایجاد یک شبکه محلی پر سرعت (تا یک گیگا بیت در ثانیه) استفاده می کند.
زوج به هم تابیده یکی از بهترین رسانه های مورد استفاده برای ارتباطات راه دور می باشد. سیم های زوج به هم تابیده، سیم تلفن معمولی هستند که از دو سیم مسی عایق که دو به دو به هم پیچ خورده اند درست شده اند. از زوج به هم تابیده برای انتقال صدا و داده ها استفاده می شود. استفاده از دو سیم به هم تابیده به کاهش تداخل و القای الکترومغناطیسی کمک می کند. سرعت انتقال داده، دامنه ای از 2000000 بیت درهر ثانیه تا 100 میلیون بیت در هر ثانیه، دارد.
کابل هم محور به طور گسترده ای در سیستم های تلویزیون کابلی، ساختمان های اداری، و دیگر سایت های کاری برای شبکه های محلی، استفاده می شود. کابل ها یک رسانای داخلی دارند که توسط یک عایق منعطف محصور شده اند، که روی این لایه منعطف نیز توسط یک رسانای نازک برای انعطاف کابل، به هم بافته شده است. همه این اجزا، در داخل عایق دیگری جاسازی شده اند. لایه عایق به حداقل رساندن تداخل و اعوجاج کمک می کند. سرعت انتقال داده، دامنه ای از 200 میلیون تا بیش از 500 میلیون بیت در هر ثانیه دارد.
کابل فیبر نوری شامل یک یا چند رشته از الیاف شیشه ای پیچیده شده در لایه های محافظ می باشد. این کابل می تواند نور را تا مسافت های طولانی انتقال دهد. کابل های فیبر نوری تحت تاثیر تابش های الکترومغناطیسی قرار نمی گیرند. سرعت انتقال ممکن است به چند تریلیون بیت در ثانیه برسد.
ریزموج (مایکروویو) زمینی: ریزموج های زمینی از گیرنده ها و فرستنده های زمینی استفاده می کنند. تجهیزات این تکنولوژی شبیه به دیش های ماهواره است.
شبکه های کامپیوتری…1
4. شبکه شخصی (PAN)…6
6. شبکه گسترده (WAN)…7
7. شبکه متصل (Internetwork)…8
9. شبکه خارجی…9
10. اجزای اصلی سخت افزاری شبکه…10
45. UPS چیست؟…45